Η ομιλία της Γιάννας Τιχόνεν στην παρουσίαση της Έκθεσης του Αντιιμπεριαλιστικού Μπλοκ των Εθνών για τους Πολιτικούς Κρατούμενους του Πούτιν στην Αθήνα στις 12 Μαϊου 2025 στην Αθήνα

Καλησπέρα,

Είναι μεγάλη μου τιμή να παρευρίσκομαι σήμερα εδώ και να έχω την ευκαιρία να παρουσιάσω την αληθινή εικόνα της ρωσικής ομοσπονδίας και της τρομοκρατίας που καθημερινά βιώνουν όσοι δεν συμφωνούν με το καθεστώς του Κρεμλίνου, την εισβολή στην Ουκρανία και παράνομη κατοχή των εδαφών της, τον τρόπο που η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τους αυτόχθονες λαούς της ομοσπονδίας.

Χαίρομαι ιδιαίτερα που έχω την ευκαιρία να χρησιμοποιήσω την προνομιούχα θέση μου, αυτή του να βρίσκομαι σε μία χώρα όπου η ελευθέρια του λόγου δεν θεωρείται έγκλημα, για να είμαι η φωνή των συμπατριωτών μου: των Καρέλων και των υπόλοιπων Φίννοουγγρικων λαών, που δεν έχουν την ευκαιρία, ή ακόμα και την ελευθερία, να μιλήσουν για τον εφιάλτη που βιώνουν καθημερινά. Παρ ’όλα αυτά, πρέπει να διαλέγω τα λόγια μου προσεκτικά. Εγώ μπορεί να μην βρίσκομαι σε άμεσο κίνδυνο για αυτά που έχω να πω, αλλά κάποιοι από τους ανθρώπους για τους οποίους θα μιλήσω σήμερα κινδυνεύουν να υποστούν της συνέπειες, που εγώ θα γλιτώσω.

Στην Ρωσική Ομοσπονδία των τελευταίων ετών ο ρόλος της νομοθεσίας δεν είναι η προστασία του πολίτη, αλλά η προστασία μίας αιμοδιψής κυβέρνησης, την υπεράσπιση της βίας και του ψεύδους και την καταστολή κάθε ελευθερίας και ανθρώπινου δικαιώματος. Τι μπορεί να θεωρηθεί παράβαση στην ομοσπονδία; Μια ανάρτηση στο διαδίκτυο υπέρ της ειρήνης. Ένα αντιπολεμικό σύνθημα. Η αλήθεια για τα εγκλήματα που διαπράττει η ρωσικός στρατός στην Ουκρανία. Η άσκηση του διεθνώς αναγνωρισμένου δικαιώματος στην αυτοδιάθεση. Οποιοσδήποτε μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με αυτήν την αδικαιοσύνη: ένας συνταξιούχος ηλικίας 80-90 ετών που δεν αντέχει να σιωπά για τα αίσχη της κυβέρνησης, ένα παιδί που δεν επιθυμεί να ζει σε έναν κόσμο όπου η αδικία, η τρομοκρατία, το μίσος και ο θάνατος θεωρούνται φυσιολογικά.

Όπως το νεαρό παλικάρι από την Καρελία, ο Ανδρέας Βασιουρένκο, ο οποίος κατά την σύλληψη του ήταν μόλις 18 ετών. Το έγκλημά του; Θεωρούσε ότι ο κόσμος πρέπει να σταθεί στο πλευρό της Ουκρανίας και να αντισταθεί στην παράνομη εισβολή και κατοχή των εδαφών της, καθώς και υπεράσπιζε το δικαίωμα της Καρελίας για ανεξαρτησία. Θέλω να τονίσω, δεν έπραξε κανένα απτό έγκλημα: δεν επιτέθηκε σε όργανο της αρχής, δεν κατέστρεψε δημόσια περιουσία, δεν ασχολούνταν με προσηλυτισμό σε εγκληματική οργάνωση. Τον τιμώρησαν για λόγια και για συναισθήματα. Ενώ σε οποιοδήποτε άλλο κράτος αυτή του η στάση θα δικαιολογούνταν ως τα λογία ενός θερμόαιμου νεαρού τον οποίον έχει συνεπάρει ο ζήλος για δικαιοσύνη και ελευθέρια, στην Ρωσική Ομοσπονδία το εξέλαβαν ως απειλή. Το θάρρος του να εκφραστεί ελεύθερα οδήγησε στο να στερηθεί την ελευθερία του για 9 χρόνια.

Ίσως όμως το χειρότερο στην περίπτωσή του, δεν είναι το γεγονός ότι κινδυνεύει να χάσει την νιότη του πίσω από τα κάγκελα, σε φυλακή ύψιστης ασφαλείας. Το χειρότερο είναι τα βασανιστήρια. Δεν ξέρω πόσοι από εσάς γνωρίζουν τις συνθήκες κράτησης πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Οι συνθήκες είναι άθλιες, απάνθρωπες, εξευτελιστικές… δεν νομίζω ότι υπάρχει μία αρκετά δυνατή λέξη που να μπορεί να περιγράψει τι ακριβώς βιώνουν όσοι πέσουν στα χέρια του ποινικού συστήματος της ομοσπονδίας.

Οι ανακρίσεις πολιτικών κρατουμένων σχεδόν πάντα συνοδεύονται με άγριους ξυλοδαρμούς και εξευτελιστικές πρακτικές, ώστε ο κρατούμενος όχι μόνο να παραδεχτεί την ενοχή του, ακόμα για πράγματα που μπορεί να μην διέπραξε, αλλά και για να του αποσπάσουν πληροφορίες για περισσότερα άτομα που ενδέχεται να «εμπλέκονται στην υπόθεση». Τα βασανιστήρια όμως δεν σταματούν στην ανάκριση. Υπάρχουν αμέτρητες ιστορίες κρατούμενων, για τους οποίους ο Γολγοθάς συνεχίζεται ακόμα και όταν δεν υπάρχει τίποτα άλλο να προσθέσουν στην κατάθεση τους. Η παραμονή τους στις φυλακές συνοδεύεται με ξυλοδαρμούς, απομόνωση, άρνηση παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, βιασμούς, ψυχολογική βία. Δυσκολεύομαι να καταλάβω που αποσκοπεί μια τέτοια διαχείριση κρατουμένων. Μπορεί να είναι μία αρρωστημένη μέθοδος ψυχαγωγίας για τους δεσμοφύλακες… μπορεί να είναι ένας τρόπος εκφοβισμού για αυτούς που ακόμα δεν βρέθηκαν στα μπουντρούμια της κόλασης.

Ο Ανδρέας δεν γλίτωσε αυτήν την μοίρα. Μάλιστα, κατά την ανάκριση μετέπειτα κρατουμένων έδειχναν φωτογραφίες του Ανδρέα, όπου φαίνονταν ξεκάθαρα σημάδια ξυλοδαρμού. Αυτή είναι μια μέθοδος εκφοβισμού, ώστε ο κατηγορούμενος να αποδεχτεί τις κατηγορίες και να δώσει περισσότερα ονόματα, ή, σε περίπτωση που δεν υπάρχουν αρκετά ενοχοποιητικά στοιχεία, να σταματήσει να μάχεται για το δίκαιο από φόβο, μην υποστεί ο ίδιος, ή η ίδια, τα βασανιστήρια της φυλακής.

Σε αυτό το σημείο θέλω να κάνω μια μικρή παρένθεση, και να θυμίσω ότι η Ρωσική Ομοσπονδία είναι συμβαλλόμενο μέρος στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, στις Συμβάσεις της Γενεύης και στην Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και άλλης Σκληρής, Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας. Συμβάσεις και Σύμφωνα που απαγορεύουν αυστηρά οποιαδήποτε βασανιστήρια, είτε σωματικά, είτε ψυχολογικά. Παρ’ όλα αυτά η κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας συνεχίζει να συμπεριφέρεται με απερίγραπτη βαρβαρότητα προς τους πολίτες της και κάνει τα «στραβά μάτια» σε κάθε παραβίαση, από πλευράς της, του διεθνούς δικαίου.

Βέβαια, δεν είναι όλοι δέκτες μια τέτοιας αντιμετώπισης. Οι πραγματικοί εγκληματίες, όπως δολοφόνοι και παιδοβιαστές, όχι μόνο γλιτώνουν από τα βασανιστήρια, αλλά έχουν και την ευκαιρία να κερδίσουν την ελευθερία τους, με το να υπογράψουν σύμβαση για στρατιωτική θητεία, να πάνε στην Ουκρανία όπου θα έχουν το ελεύθερο να σκοτώνουν και να βιάζουν και κατά την επιστροφή τους, όχι μόνο να έχουν άφεση αμαρτιών, αλλά να στέφονται ήρωες και να συνεχίζουν την εγκληματική ζωή τους ανενόχλητοι.

Θα τονίσω την ειρωνεία της κατάστασης. Για το Κρεμλίνο, για τις αρχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ο φόνος δεν θεωρείται πραγματικό έγκλημα. Για το Κρεμλίνο, για τις αρχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας, το πραγματικό έγκλημα είναι η ελευθερία του λόγου, η ελευθερία της σκέψης, η ειρήνη.

Ο Ανδρέας είναι μόνο ένα από τα χιλιάδες παραδείγματα πολιτικών κρατουμένων της Ρωσικής Ομοσπονδίας, που βρέθηκαν να χάσουν την ελευθερία τους γιατί δεν άντεχαν να μην μιλήσουν ενάντια στα εγκλήματα της Ομοσπονδίας, που δεν επιθυμούσαν να γίνουν συνένοχοι με την σιωπή τους στην αιματοχυσία και καταστροφή της Ουκρανίας, που προτίμησαν, παρά τους κινδύνους, να παραμείνουν στο πλευρό του δικαίου.

Ένα άλλο αξιοσημείωτο παράδειγμα του ρωσικού παραλογισμού είναι ο Καρέλος ιστορικός Γιούρι Ντμιτριεβ, τον οποίον φυλάκισαν με ψευδής και αισχρές κατηγορίες, οι οποίες μάλιστα διαψευστήκαν πολλάκις από πολλούς ειδικούς, και μάλιστα οδήγησαν στην δικαίωση και απελευθέρωση του κατά την πρώτη σύλληψη, μόνο και μόνο για να συλληφθεί ξανά με τις ίδιες ακριβώς κατηγορίες. Το πραγματικό του «έγκλημα» ήταν η αλήθεια: η αλήθεια για το παρόν και η αλήθεια για το παρελθόν.

Ο Γιούρι Ντμίτριεβ αφιέρωσε την ζωή του στο να επαναφέρει την μνήμη των πολιτικών κρατούμενων του Στάλιν που έχασαν την ζωή τους κατά την περίοδο της δικής του τρομοκρατίας. Είναι ο άνθρωπος που βρήκε τους ομαδικούς τάφους στο δάσος Σανταρμοχ στην Καρελία, όπου εκτελέστηκαν εφτά με εννιά χιλιάδες άνθρωποι, από σχεδόν 60 διαφορετικούς λαούς. Η δουλεία του όχι μόνο αποκάλυψε ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της Ρωσικής ιστορίας, αλλά ένωσε τον κόσμο και τους έδωσε το απαιτούμενο θάρρος να αρχίσουν να εκφράζονται ελεύθερα και άφοβα για τις σύγχρονές αδικίες της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ο Γιούρι Ντμίτριεβ έγινε σύμβολο για όσους ήθελαν η τρομοκρατία του Κρεμλίνου της Σοβιετικής Ένωσης να μην συνεχιστεί από το Κρεμλίνο της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Αυτό ήταν αρκετό, ώστε από ιστορικό που έφερνε στο φως την κρυμμένη ιστορία των πολιτικών θυμάτων του Στάλιν, να γίνει ο ίδιος πολιτικό θύμα του Πούτιν.

Το Κρεμλίνο δεν τιμωρεί όμως μόνο αυτούς που υπερασπίζονται το δικαίωμα στην ειρήνη και ανεξαρτησία των λαών που ξέφυγαν από τον έλεγχο του και έγιναν αυτόνομα κράτη. Τιμωρεί και εκείνους, που υπερασπίζουν τα δικαιώματα των λαών που δεν κατάφεραν στο παρελθόν να κερδίσουν την αυτονομία τους και μέχρι σήμερα ακόμα βρίσκονται υπό τον ρωσικό ζυγό. Το καταλαβαίνω ότι ο χαρακτηρισμός της Ρωσικής Ομοσπονδίας ως «ρωσικό ζυγό» ακούγεται βαρύ, αλλά πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε την αλήθεια στα μάτια, όσο σκληρή και άβολη και αν είναι.

Τον τελευταίο χρόνο βλέπουμε ανησυχητικά σημάδια ενός σύγχρονου κύματος τρομοκρατίας κατά των μη-ρωσικών λαών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, μιας τρομοκρατίας παρόμοιας με αυτήν του Στάλιν.

Πριν λίγους μήνες, τον Οκτώβριο του 2024, έγινε κύμα συλλήψεων πολιτικών και πολιτισμικών ακτιβιστών του φιννοουγγρικου λαού Έρζια. Οι περισσότεροι αφέθηκαν ελεύθεροι, για του υπόλοιπους δεν υπάρχουν πληροφορίες. Τον προηγούμενο μήνα, δύο αξιοσέβαστοι αντιπρόσωποι του λαού Έρζια, ένας 76 ετών και ο άλλος 91 ετών, καταδικάστηκαν με αναστολή επειδή δεν συμφωνούν με την εθνική πολιτική του Κρεμλίνου, και υπερασπίζονται τα πολιτικά δικαιώματα του λαού τους.

Στην Δημοκρατία Μάρι Ελ, τον τόπο που κατοικούν οι Μάρι, μια ακόμα φιννο-ούγγρικη εθνότητα, εδώ και μερικά χρόνια, άτομα που επιθυμούν να τηρήσουν και να τιμήσουν τις αρχαίες θρησκευτικές παραδόσεις του λαού κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με τον νομό. Μάλιστα, στις αρχές του 2025 άρχισαν να κυκλοφορούν νέα για συζητήσεις από επίσημα πρόσωπα του Κρεμλίνου, περί απαγόρευσης των αρχαίων θρησκειών των λαών υπό την Ρωσική Ομοσπονδία και ταύτισης τους με την τρομοκρατία. Τέτοιες συζητήσεις είναι σημαντικό να αντιμετωπίζονται ως κακός οιωνός για μελλοντικές αλλαγές, σκοπός των οποίων θα είναι η διευκόλυνση των ρωσικών αρχών να στοχεύουν και να φυλακίζουν άτομα που το Κρεμλίνο θα θεωρεί εμπόδιο στην διάδοση της ιδεολογίας του «Ρωσικού κόσμου»… καθώς και ένα καινούριο όπλο για πιο αποτελεσματική «ρωσοποίηση» όσων από εμάς δεν είμαστε ρώσοι.

Μια τέτοια εξέλιξη είναι άκρως επικίνδυνη, ιδίως για εμάς, τους Φιννο-Ουγκρικούς λαούς, καθώς η κοσμοθεωρία μας και ο παραδοσιακός τρόπος ζωής μας, είναι βαθιά συνδεδεμένος με τα αρχαία πιστεύω. Εάν περαστεί νόμος περί απαγόρευσης αρχαίων θρησκειών και πρακτικών, ο αριθμός των θυμάτων του Κρεμλίνου θα αυξηθεί κατακόρυφα.

Τέλος, θα ήθελα να μιλήσω για την αντιμετώπιση του Κρεμλίνου των ακτιβιστών που μάχονται για τα πολιτικά και πολιτισμικά δικαιώματα τον μη-ρωσικών λαών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, και που πρόλαβαν και έφυγαν από την Ομοσπονδία, πριν γίνουν και οι ίδιοι πολιτικοί κρατούμενοι.

Τα άτομα που το Κρεμλίνο δεν μπορεί να φυλακίσει, βαφτίζονται από το κράτος «Ξένοι Πράκτορες». Ο τίτλος αυτός φέρει πολλές αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο στην πολιτική και ακτιβιστική τους δράση, αλλά και σε άλλες πτυχές της ζωής τους. Στην περίπτωση του Βλαντισλάβ Ολέινικ, δημόσιου προσώπου και γνωστού ακτιβιστή για τα πολιτισμικά δικαιώματα της Καρελίας, μια δημόσια δήλωση για την ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων των αυτόχθονων φιννο-ούγγρικων λαών και την πολιτισμική αυτονομία της Καρελίας ήταν αρκετή ώστε να μπει στο στόχαστρο των ρωσικών αρχών. Από εκείνη την στιγμή και έπειτα, συχνά γίνεται θύμα συκοφαντικής δυσφήμησης στο διαδίκτυο, όπου πέρα από διάδοση ψευδών πληροφοριών, αποκαλύπτονται και προσωπικά του στοιχεία που βάζουν την ζωή του σε κίνδυνο. Πολιτισμικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα με τα οποία συνεργαζόταν έλαβαν ανεπίσημη εντολή διακοπής κάθε μορφής επαφής μαζί του και η δημόσια αναφορά του ονόματος τους σε πολιτισμικούς και επιστημονικούς κύκλους έχει καταστεί μη αποδεκτή. Η πολιτισμική και εκπαιδευτική του δραστηριότητα βαφτίστηκε ως «συμμετοχή σε εξτρεμιστική δραστηριότητα» και αποτέλεσε βάση για την ποινική του δίωξη εντός της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Έχουμε φτάσει στο σημείο που η αγάπη για τον λαό σου, τον πολιτισμό σου, την ιστορία σου θεωρείται ποινικό αδίκημα.

Πόσοι άλλοι, πέρα από τον Βλαντισλαβ, έχουν υποστεί την ίδια μοίρα, και πόσοι φοβούνται να μιλήσουν για να μην θέσουν σε κίνδυνο, όχι τόσο τους εαυτούς τους, αλλά τους αγαπημένους τους ανθρώπους. Αυτό δεν αποτελεί απλώς μια μορφή πίεσης. Αυτό είναι μια στοχευμένη πολιτική συστηματικής διάκρισης και καταπίεσης με σκοπό την σίγαση και απομάκρυνση κάθε ανεξάρτητου πολιτισμικού και πολιτικού λόγου από την δημόσια σφαίρα της Ρωσικής Ομοσπονδίας… ώστε να υπάρχει μόνο το παραμύθι που θέλει το προβάλει το Κρεμλίνο.

Θα ολοκληρώσω λέγοντας, ότι η έκθεση για τους πολιτικούς κρατούμενους της Ρωσικής Ομοσπονδίας είναι μια εξαιρετική πρωτοβουλία του Αντιιμπεριαλιστικού Μπλοκ των Εθνών που βοηθάει να σπάσει ο κλοιός του ψέματος του Κρεμλίνου και να ανοίξει τα μάτια του κόσμου στην πικρή και σκληρή πραγματικότητα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Παρ’ όλα αυτά ελπίζω η έκθεση να μην γίνει ετήσια παράδοση, καθώς με την πάροδο του χρόνου θα πληθαίνουν και τα πρόσωπα στα πάνελ. Αντί αυτού, ελπίζω ότι πολύ σύντομα θα μπορέσουμε, επιτέλους, να γιορτάσουμε τη ελευθερία μας και οι ήρωες που βλέπουμε γύρω μας σήμερα, να μοιραστούν οι ίδιοι τις ιστορίες τους.